Phân loại van bướm điện theo phương thức điều khiển: tuyến tính và on/off

Van bướm điều khiển điện được ứng dụng rộng rãi trong hệ thống cấp thoát nước, xử lý nước thải, HVAC và dây chuyền sản xuất nhờ khả năng tự động hóa cao. Trong lĩnh vực điều khiển lưu chất, hai phương thức vận hành phổ biến nhất là dạng tuyến tính (modulating control) và dạng đóng mở tức thời on/off. Việc xác định đúng loại van theo đặc tính hệ thống giúp đảm bảo độ chính xác điều tiết, độ bền thiết bị và tối ưu chi phí đầu tư – vận hành.

Nguyên lý van bướm điện điều khiển tuyến tính

Cách thức vận hành và tín hiệu điều khiển

Van điều khiển tuyến tính thay đổi góc mở đĩa theo tín hiệu điều khiển analog (thường là 4–20mA hoặc 0–10VDC). Bộ truyền động phân tích tín hiệu và điều chỉnh góc xoay trục theo tỷ lệ, cho phép kiểm soát lưu lượng theo nhiều mức, không chỉ trạng thái đóng/mở hoàn toàn.

Đặc điểm kỹ thuật và giá trị ứng dụng

• Đáp ứng yêu cầu điều tiết chính xác
• Cho phép kiểm soát lưu lượng biến thiên theo tải hệ thống
• Chuyển động mượt, tránh hiện tượng xung áp hoặc sốc thủy lực

Môi trường ứng dụng thực tế

Thường sử dụng trong:

• Hệ thống HVAC điều hòa lưu lượng nước lạnh/gió
• Trạm xử lý nước và công nghiệp hóa chất nơi yêu cầu điều tiết liên tục
• Quy trình sản xuất cần kiểm soát dòng chất theo từng giai đoạn

Cơ chế vận hành của van bướm điện đóng mở on/off

Chức năng hoạt động dạng bật – tắt

Van on/off hoạt động theo tín hiệu đóng hoặc mở hoàn toàn. Motor kích hoạt xoay đĩa 0° hoặc 90° tùy trạng thái yêu cầu mà không có mức trung gian. Đây là dạng điều khiển đơn giản nhất trong tự động hóa đường ống.

Đặc tính kỹ thuật nổi bật

• Chu trình vận hành nhanh, phản hồi tức thời
• Không yêu cầu bộ điều khiển tín hiệu phức tạp
• Chi phí đầu tư thấp, bảo dưỡng đơn giản
• Độ tin cậy cao trong các nhiệm vụ đóng ngắt lặp lại

Các hệ thống ứng dụng

Phù hợp cho:

• Hệ thống cấp nước kỹ thuật và sinh hoạt
• Hệ thống PCCC với yêu cầu phản hồi nhanh
• Van đóng cắt tổng hoặc điểm chặn an toàn
• Đường ống khí nén, bơm cấp – bơm hồi

>>> Xem thêm: Giải pháp tự động hóa hệ thống nước với van bướm inox điện

Hướng dẫn lựa chọn theo điều kiện vận hành

Khi ưu tiên điều khiển tuyến tính

Chọn van tuyến tính nếu:

• Cần điều chỉnh lưu lượng theo mức
• Hệ thống có điều khiển PLC/SCADA
• Yêu cầu vận hành liên tục và ổn định lưu lượng

Ví dụ: điều tiết nước tuần hoàn hệ thống chiller, kiểm soát lưu lượng phản ứng hóa chất, bể xử lý hữu cơ.

Khi ưu tiên cơ chế đóng mở on/off

Chọn van on/off nếu:

• Mục đích chỉ là đóng kín hoàn toàn hoặc mở hoàn toàn
• Cần tốc độ phản hồi cao và độ tin cậy tối đa
• Tối ưu chi phí nhưng vẫn đảm bảo hoạt động ổn định

Ví dụ: cấp nước cho bơm PCCC, van khóa đường ống, hệ thống cấp thoát nước công cộng.

Tổng đánh giá kỹ thuật và khuyến nghị

Van tuyến tính phù hợp cho môi trường yêu cầu kiểm soát chính xác lưu lượng và biến thiên theo tải, trong khi van on/off phù hợp cho nhiệm vụ đóng cắt hoàn toàn, ổn định và tối ưu chi phí. Để lựa chọn đúng thiết bị, cần cân đối giữa đặc tính dòng chảy, hệ thống điều khiển, tần suất vận hành và độ quan trọng của điểm điều tiết trong quy trình.Đối với dự án hoặc nhà máy có yêu cầu kỹ thuật cụ thể, nên trao đổi với đơn vị cung cấp và bộ phận kỹ thuật để xác định model, mô-men xoắn, dải điện áp và chuẩn tín hiệu phù hợp, từ đó đảm bảo tuổi thọ thiết bị và tính ổn định toàn hệ thống.

>>> Xem thêm: Mẹo bảo dưỡng và kéo dài tuổi thọ van bướm tay quay